UWAGA: ZMIANY W OBOWIĄZKU WYKONYWANIA BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH PRACOWNIKÓW W OKRESIE PANDEMII COVID-19
BADANIA WSTĘPNE W OKRESIE PANDEMII COVID-19
Badania wstępne (wykonywane u osób przyjmowanych do pracy lub zmieniających stanowisko, na którym występują inne czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe niż na dotychczasowym):
- obowiązek ich wykonywania został utrzymany;
- nie można dopuścić do pracy nowo przyjmowanego pracownika lub przenieść na stanowisko z innymi narażeniami zawodowymi, dokąd nie wykona badań wstępnych;
- badanie wykonuje lekarz medycyny pracy w oparciu o skierowanie zgodne ze wzorem z rozporządzenia MZ, w którym pracodawca określa nazwę stanowiska pracy oraz narażenia zawodowe;
- orzeczenie pozostaje ważne zgodnie z terminem kolejnego badania okresowego wskazanym przez lekarza medycyny pracy;
- dopuszczono możliwość wykonania tego badania przez innego lekarza, ale uwaga na ograniczenia z tym związane:
- badanie może wykonać inny lekarz tylko w przypadku braku dostępności lekarza medycyny pracy;
- orzeczenie z badania wstępnego wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 30 dni od dnia odwołania stanu epidemii;
- nie określono wzoru orzeczenia lekarskiego, na którym inny lekarz ma wskazać zdolność do pracy – wskazano jedynie, że ma być odpowiednie – należałoby więc przyjąć, że tożsame z orzeczeniem wydawanym przez lekarza medycyny pracy;
- inny lekarz może wykonać badanie zdalnie, czyli zbadać stan zdrowia i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.
UWAGA:
- To pracodawca odpowiada za zdrowie i bezpieczeństwo pracowników, a tym samym ostatecznie odpowiada za dopuszczenie do wykonywania określonych czynności zawodowych pracownika, akceptując uzyskane orzeczenie lekarskie od innego lekarza niż medycyny pracy.
BADANIA KONTROLNE W OKRESIE EPIDEMII COVID-19
Badania kontrolne wykonywane są u pracowników powracających do pracy po długotrwałej absencji chorobowej, przekraczającej 30 dni:
- obowiązek ich wykonywania został utrzymany;
- nie można przywrócić do pracy pracownika po długotrwałej chorobie, dokąd nie uzyska pozytywnego orzeczenia z badań kontrolnych;
- badanie wykonuje lekarz medycyny pracy w oparciu o skierowanie zgodne ze wzorem z rozporządzenia MZ (został utrzymany obowiązek pracodawcy wystawienia skierowania na badanie kontrolne, w którym musi określić nazwę stanowiska pracy oraz narażenia zawodowe);
- orzeczenie z badania kontrolnego pozostaje ważne na okres wskazany w nim przez lekarza medycyny pracy;
- dopuszczono możliwość wykonania tego badania przez innego lekarza, ale uwaga na ograniczenia z tym związane:
- badanie może wykonać inny lekarz tylko w przypadku braku dostępności lekarza medycyny pracy;
- orzeczenie z badania kontrolnego wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 30 dni od dnia odwołania stanu epidemii;
- nie określono wzoru orzeczenia lekarskiego, na którym inny lekarz ma wskazać zdolność do pracy – wskazano jedynie, że ma być odpowiednie – należałoby więc przyjąć, że tożsame z orzeczeniem wydawanym przez lekarza medycyny pracy;
- inny lekarz może wykonać badanie zdalnie, czyli zbadać stan zdrowia i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.
UWAGI:
- To pracodawca odpowiada za zdrowie i bezpieczeństwo pracowników, a tym samym ostatecznie odpowiada za dopuszczenie do wykonywania określonych czynności zawodowych pracownika, akceptując uzyskane orzeczenie lekarskie od innego lekarza niż medycyny pracy.
- Zaświadczenie o zakończeniu leczenia wydawane przez lekarza wystawiającego wcześniej zwolnienie lekarskie nie zastępuje wymaganego orzeczenia z badań kontrolnych (zaświadczenie o zakończeniu leczenia co do zasady przeznaczone jest dla lekarza medycyny pracy, nie jest jednak w każdym przypadku bezwzględnie wymagane).
- Żeby zaświadczenie wydawane przez lekarza prowadzącego mogło być honorowane przez pracodawcę, taki lekarz musiałby wystawić ww. odpowiednie orzeczenie z badania kontrolnego.
BADANIA OKRESOWE W OKRESIE EPIDEMII COVID-19
Badania okresowe wykonywane są u pracowników, którzy pracują już u danego pracodawcy, ale kończy się termin ważności poprzednich badań:
- obowiązek ich wykonywania został zawieszony;
- po odwołaniu stanu epidemii pracodawca i pracownik obowiązani są niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonego obowiązku realizacji badań okresowych i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 60 dni od dnia odwołania stanu epidemii.
UWAGA:
W oparciu o pismo Głównego Inspektora Pracy z dnia 16 marca 2020r., należy rozważyć wystawienie skierowania na badanie okresowe przed upływem ważności dotychczasowego badania lekarskiego.
W takiej sytuacji warto wystawić skierowanie na badanie okresowe w 3 egzemplarzach:
- na pierwszym pracownik powinien podpisać się z podaniem bieżącej daty pod formułą: „Skierowanie otrzymałem i zobowiązuję się wykonać badanie okresowe niezwłocznie po odwołaniu stanu epidemii i nie później niż w terminie 60 dni od odwołania stanu epidemii”;
- drugi egzemplarz skierowania należy wręczyć pracownikowi od razu lub w pierwszych dniach po odwołaniu stanu epidemii oraz pouczyć go, aby zgłosił się ze skierowaniem na badania okresowe niezwłocznie po odwołaniu stanu epidemii w terminie umożliwiającym wykonanie wszystkich niezbędnych konsultacji i badań dodatkowych umożliwiających wydanie orzeczenia przed upływem 60 dni od odwołania stanu epidemii;
- trzeci egzemplarz przeznaczony jest dla lekarza medycyny pracy; powinien być przekazany albo przez pacjenta w dniu badania okresowego albo wcześniej przez wystawiającą to skierowanie osobę bezpośrednio do poradni medycyny pracy np. drogą elektroniczną.
W przypadku, gdy pracownik wykonuje pracę zdalnie lub z innych powodów nie przebywa w miejscu pracy, skierowania można przekazać i uzyskać potwierdzenie otrzymania drogą elektroniczną.
dr hab. n. med. Andrzej Marcinkiewicz
specjalista medycyny pracy
specjalista zdrowia publicznego
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2020 poz.374 ze zm: poz.567,568)
Art. 12a. 1. W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, od dnia ogłoszenia danego stanu, zawiesza się wykonywanie obowiązków wynikających z przepisów:
1) art. 229 § 2 zdanie pierwsze, § 4a w zakresie badań okresowych i § 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495);
2) art. 39j i art. 39k ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2140 i 2493);
3) art. 22b ust. 7 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 710, 730, 1214, 1979 i 2020) w zakresie wykonywania okresowych badań lekarskich i badań psychologicznych.
2. Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków, o których mowa w ust. 1, i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 60 dni od dnia odwołania danego stanu.
3. W przypadku braku dostępności do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego, badanie takie może przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie inny lekarz. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii. Lekarz ten może przeprowadzić badanie i wydać orzeczenie lekarskie w trybie określonym w art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o wykonywaniu zawodu lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2019 r. poz. 537, 577, 730 i 1590 oraz z 2020 r. poz. 278). Do orzeczenia lekarskiego stosuje się odpowiednio art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2019 r. poz. 408, 730, 1590 i 1905). Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza włącza się do akt osobowych pracownika.”;